ابزار های نور صحنه ی تئاتر

بطور کلی ابزار های نوری صحنه به سه بخش تقسیم می شوند:
1-پرژکتور های منعکس کننده
2-پرژکتور های موضعی
3-پرژکتور های جمعی
این ابزار،مجهز به لامپ هایی از قدرت 100وات تا 2000وات می باشند.

1-پرژکتور های منعکس کننده

این نوع پرژکتورها،دارای منعکس کننده هایی با زاویه ی نور باز اند و این توانایی را دارند تا محوطه ی وسیعی از صحنه را روشن سازند.نور این پرژکتورها توسط چهار دریچه که در قسمت جلوی آن ها نصب گردیده است،تنظیم و قابل کنترل اند.این وسیله بر یک پایه ی تلسکپی سیار نصب می شود که میتوان آن را بر روی محور و به جهت دلخواه چرخاند.

2-پرژکتور های موضعی

این پرژکتورها به دو دسته تقسیم می شوند:فرسنل و پروفیل.
پرژکتورهای موضعی،دومین گروه از منابع نوری را به خود اختصاص می دهند و برخلاف پرژکتور های منعکس کننده که به گروه ثابت معروف اند،می توانند نور را بر طبق و پایه ی نیاز،متمرکز و یا تنظیم کرد.

3-پرژکتور های جمعی

نور های جمعی،سومین و آخرین دسته از منابع نور را تشکیل می دهند.پرژکتور جمعی،به صورت طولانی از هشت عدد تا دوازده عدد لامپ با ولتاژ برابر در کنار هم به وجود آمده است.
افزون بر این ابزار،از ابزار دیگری برای افکت های نوری،همانند:ریزش برف،باران،رعد و برق و… استفاده می کنند.

افکت نور های صحنه بر چهره ی بازیگر

در صحنه ی تئاتر،دو رشته نور به صورت عمودی در دو سوی صحنه قرار دارند.رشته نوری که درطرف راست بازیگر است را “ژاردن” می گویند و رشته نوری که در طرف چپ بازیگر(بازیگری که رو به تماشاگر است)را “کور” می نامند.
اگر رشته نور “کور” به طور کامل و با تمام روشنایی بر صحنه بتابد و رشته نور “ژاردن” بر خلاف “کور” خیلی کم بر صحنه بتابد،صورت بازیگر اینگونه خواهد بود که بخش راستین کاملا روشن و نمایان است و بخش چپ صورتش،تاریک و سیاه دیده می شود.

به نور های بالای سقف صحنه ی نمایش،”سانتر” گفته می شود.اگر این نور به تنهایی بر صحنه تابیده شود،چهره ی بازیگر به این شکل دیده می شود که قسمت های پیشانی و گونه ها،روشن و قسمت گودی چشمان و زیر گونه ها تاریک به چشم می آیند.

در جلوی صحنه ی نمایش،یک ردیف “نور جمعی” بر روی زمین قرار گرفته است،این نور را “رامپ” می گویند.چنانچه این نور به تنهایی بر چهره ی بازیگر تابیده شود،بینی بازیگر و بین لب ها و چانه، بین پلک زیرین چشم ها و گونه تاریک و سیاه دیده می شود و قسمت های دیگر صورت کاملا روشن و شفاف می باشد.

اگر رشته نور های کور و ژاردن با هم و از  دو طرف صحنه بر چهره ی بازیگر بتابند،چانه، لب ها ،بینی و قسمت بین ابرو ها تا بالای پیشانی به صورت خطی تاریک می شود و دو طرف صورت وی،روشن و نمایان است.
اما اگر تمام نور های نام برده شده(کور،ژاردن،سانتر،رامپ)، با یکدیگر و همزمان بتابند،تمام قسمت ها و بخش های صورت بازیگر قابل دیدن خواهد بود و هیچ گونه تاریکی و سیاهی در صورت وی وجود نخواهد داشت.

نور های رنگی

برای نوری کردن و تاباندن نور های رنگی بر صحنه،می توان از وسایل و لوازم شفاف رنگی از جنس شیشه ی “میکا” و “پلاک های ژلاتینی” استفاده کرد.قدرت نور بر رنگ به نوع وسایل نوری و لامپ هایی که از آن ها استفاده می شود،بستگی دارد.مقدار و میزان جذب و انعکاس نور به ماهیت شیمیایی و همچنین ویژگی های سطح اجسام نظیر:سطح صاف،دانه دانه و خط دار بستگی دارد.
در ماده ی رنگی و در کل در رنگ ها،آبی،قرمز و زرد،از رنگ های اصلی به حساب می آیند.
اما در نورها،رنگ های اصلی چه رنگ هایی می باشند؟!
در نورها،سبز،قرمز و بنفش تیره ی متمایل به آبی نور های رنگی اصلی هستند.با ترکیب کردن نور های سبز و قرمز،نور نارنجی یا زرد تولید می شود و با ترکیب کردن نور های سبز و بنفش تیره ی متمایل به آبی،نور های آبی سبز یا آبی فیروزه ای حاصل میشود.نور ارغوانی هم از ترکیب بنفش تیره ی متمایل به آبی و قرمز به وجود می آید.
اگر نور آبی و نور زرد را به یکدیگر اضافه کنیم،نوری به رنگ کاملا سبز تولید نمی شود،این در حالی است که اگر این دو را در مواد رنگی به یکدیگر بیفزاییم،رنگ سبز حاصل می شود.
عنصر های اولیه ی مخلوط شده در مواد رنگی،برابر با خاکستری متمایل به سیاه است.
عنصر های اولیه ی مخلوط شده در نور،مساوی با نور سفید می باشد.
فیلتر های رنگی،تقریبا مانند رنگ های مواد رنگی عمل می کنند،برای نمونه:یک فیلتر آبی در برابر نور سفید پرژکتور،امواج رنگ های سبز،زرد،نارنجی،ارغوانی،قرمز و نیلی را جذب می کند و اجازه می دهد موج رنگ آبی به صحنه منعکس شود.بر یک صفحه ی آبی رنگ،اگر نور سفید پرژکتور را بتابانیم،رنگ های نارنجی،سبز،زرد،قرمز،ارغوانی و نیلی جذب و موج آبی به شبکه چشم منعکس می شود.

در کل نورها از نظر رنگ به دو بخش تقسیم می شوند:

1-نورهای گرم که قرمزی بیشتری دارند.
2-نورهای سرد که آبی بیشتری دارند.

نور های گرم و نور های سرد

نور گرم ،شامل: انواع رنگ های سبز مایل به زرد،زرد،نارنجی،قرمز،ارغوانی مایل به قرمز می شود.نور های سرد،عبارتند از:انواع رنگ های آبی، بنفش مایل به آبی دودی،سبز مایل به آبی و ارغوانی مایل به آبی.
از دیدگاه رنگ،نورها نشان دهنده ی حالت های متفاوت در یک مکان می باشد.اکثرا برای صحنه های دربار،مجلس جشن،مهمانی،صبحگاه یا غروب آفتاب،از نور زرد کهربائی،نارنجی روشن یا تیره،برای صحنه های آفتابی،از نور زرد کم رنگ یا نور روز استفاده می گردد.
برای صحنه های جنگ و خون ریزی،جهنم،آتش سوزی از نور قرمز،برای صحنه هایی که دارای جو سردی هستند،مانند:زندان،قبرستان،دخمه،سیاهچال از نور آبی،برای صحنه های جنگل و دشت،از نور سبز و برای صحنه های اسرارآمیز و خوفناک،از نور بنفش کم رنگ متمایل به آبی استفاده می شود.
در این بین،نمیتوان نور سیاه را نادیده بی اثر  پنداشت،این نور توسط پرژکتور های منعکس کننده که به لامپ های ماورای بنفش مجهز هستند،بر صحنه تابیده می شود.کاربرد این نور(نور سیاه) در موزیک حال،سیرک و نمایش های عروسکی،بیشتر است.
در تئاتر هم از نوع نور برای ساختن جو وقایع خیالی یا تصوری استفاده و بهره برده می شود.معمولا از نور گرم برای سالن های بزرگ و وسیع(اگر با نمایشنامه مناسب و همراه باشد) استفاده می گردد،دلیل استفاده از نور گرم در سالن های بزرگ،اینست که تماشاگر به صحنه ی نمایش احساس نزدیکی میکند.برای سالن های کوچک هم از نورهای رنگ سرد به کار گرفته می شود،تا صحنه از تماشاگر دور شود.

نور عمومی چیست؟

“نور عمومی” نور اصلی صحنه است.هنگامی که این نور می تابد،به رنگ های دیگر گرمی می بخشد.بر چهره ی بازیگر،رنگ های گرم با شدت بیشتری نشان داده می شود،از این رو،برای بازیگر مرد و زن،رنگ گونه و رنگ لب،کمتر یا کم رنگ تر کار می شود.