گریم چیست؟
اصل و ریشه ی پیدایش گریم را در دوران های ابتدایی و اولیه،در مراسم آئینی می توان یافت،در این مراسم،از گریم به صورت ابتدائی بهره می گرفتند.با رسوب مختلف،رنگ های معدنی و یا عصاره ی گیاهان برای رنگ آمیزی چهره ها استفاده می کردند و گاه صورتک هایی که از پوست درختان تراشیده شده بود،بر سر یا چهره می نهادند.
در طول و گذشت زمان عمدتا گریم را نزد مصریان باستان می دانند که اکثرا دور چشم ها را با رنگ های سبز و خطوط سیاه رنگ آمیزی می کردند،همچنین آفریقائیان رنگ های شاد و زنده ای را برای رنگ آمیزی چهره بکار می بردند و سر را با پر های رنگی تزئین می کردند و در آیین و مراسم خودشان صورتک های بزرگ و کوچک الوان را بر سر می نهادند،همینطور سرخ پوستان با رنگ های متنوع بر چهره و تزئین سر با پر های رنگی و صورتک هایی با رنگ های بسیار شاد،گریم را در زندگی و مراسم هایشان بکار می بستند.
آدمیت از آغاز خلقت به دنبال فراهم کردن موجبات سرگرمی خود به طرق و راه های متفاوت بوده است؛مثلا:اجرای رقص،بازی با سایه،موسیقی و نمایش.در نمایش ها،شخص اجرا کننده یا بازیگر تلاش ی کرده تا تغییر شکل دادن خود و رنگ آمیزی کردن مو و چهره و استفاده از صورتک ها بر تماشاگران تاثیر بگذارد و چهره ای متفاوت از خود نشان دهد.
واژه ی گریم،که امروزه از آن بسیار استفاده می کنیم،به مفهوم آنچه که در نمایش مورد نظر است و به معنای ادای شکلک،صورتک ویا نقش یک پیر مسخره است.این واژه از زبان فرانسوی است و از سال1778بکار گرفته شده و بر سر زبان ها افتاده است.
مصدر گریم،گریمه می باشد؛به معنای خطوط پیری بر چهره انداختن،چهره آراستن برای تئاتر و سینما است و صفت فاعلی آن گریمور است.(یعنی شخص انجام دهنده ی گریم)
گریم از هنرهای نمایشی ظریف به حساب می آید.پایه ی این هنر نقاشی و مجسمه سازی است.نقاش،نخست با کمک گرفتن از قلم مو،صفحه بوم را رنگی(به دلخواه)می زند،بعد با سایه و روشن منظره یا چهره ی فردی را خلق می کند.همچنین مجسمه ساز با مقداری گل یا گچ چهره ای را با ایجاد کردن حجم و خطوط می سازد.بوم در نزد گریمور یا چهره پرداز،چهره ی بازیگر است،اما با سطحی جاندار و حساس!
گریمور با استفاده از فُن(رنگ زمینه)،به رنگ آمیزی کردن چهره می پردازد،سپس با کمک قلم مو و نوک انگشتان،رنگ و روغن مخصوص چهره را بر چهره ی بازیگر می زند و خطوط سایه و روشن شخصیتی را بر چهره ی بازیگر ایجاد می کند.بعضی اوقات،گریمور با تغییر دادن اعضای چهره توسط خمیر های مخصوص و یا قالب گیری از چهره ی بازیگر و اضافه کردن بخش هایی بر مدل و استایل موردنظر،کاری شبیه به کار مجسمه ساز می کند.
گریم به عنوان پوشش چهره ی بازیگر محسوب می شود و شرط زیبایی در این کار دقت زیاد است و به کار گرفتن و استفاده کردن از آن نیازمند ظرافت و دقت فراوان است.
دو نوع گریم داریم! نوع اول آن،گریم صحنه است که شامل تئاتر و باله و اپرا می شود،که هر کدام از آن ها تکنیک و فن مخصوص به خود را دارند.نوع دیگر،گریم اِکران نام دارد،که شامل می شود از سینما،عکاسی و تلویزیون و تکنیک کار هر کدام تا حدودی متفاوت از هم است.
وجه شباهت آن ها این است که پایه و اساس هر دو یکی می باشد،ولی تفاوت و تمایز کلی در رنگ آمیزی کردن چهره و به کار بردن رنگ به منظور حجم دارند.گریم تئاتر در سنجیدن با گریم سینما و تلویزیون و عکاسی،غلیظ تر و در برابر گریم سینما تلویزیون و عکاسی نیازمند دقت و ظرافت کاری بیشتری است.
سیر تحول گریم در تاریخ نمایش
تاریخ گریم با تاریخ زندگی آدمی،در ارتباط است.زمانی که شکارچیان اولیه نحوه ی شکار هود را به صورت پانتومیم تعریف می کردند،هنگامی که کاهنان اولیه،نیایش های مخصوص به خود را برای خدایان عصرشان به وسیله ی مراسم رقص ادا می کردند،هنگامی که نخستین داستان سرایان،داستان های خود را به شکل سرود های موزون و نظم دار بیان می کردند،رفته رفته انگیزه و علاقه نسبت به گریم و نمایش بیشتر گشت.
بخواهیم از بخش های برجسته و پر اهمیت نمایش های اولیه بگوییم به استفاده کردن از صورتک با هدف پوشاندن هویت بازیگر در نقش خدایان یا حیوانات،بیان کردن احوالاتی از جنگ،شکار و رقص اشاره کنیم.
به موازات گسترش تمدن،نمایش درستایش حاکمان فانی و پرستش خدایان آسمانی شکل و فرم و هیئتی ثابت به خودش گرفت.
نمایش حقیقت خود را مدیون نیاز های اساسی مذهبی و آئین های سنتی و مراسمات بشر می داند و تصور و اندیشه ای که ما امروز از نمایش داریم،بسیار متفاوت است.در این باب میتوان به تاریخچه ی کوچک و چگونگی نمایش در مصر باستان اشاره کرد.شواهد و مدارک به دست آمده حاکی از این است که نخستین مسابقات اجرای تئاتر از مصر باستان آغاز شده،یعنی از کشوری که مهد بسیاری از هنرها در جهان امروز می باشد.
لوحه هایی از جنس سنگ که به چهار هزار سال قبل بر می گردند و حکاکی هایی بر روی آن ها شده است،منعکس کننده ی آن است “ایخرنفرت”چگونه نمایشی را مهیا ساخت که خود مسئولیت نقش اول آن را عهده دار بود و آن نمایشی به شکل گروهی و دسته جمعی بودکه سه روز به طول انجامید.این نمایش،یک نبرد حقیقی را بازگو می کرد.حرکت دسته جمعی کشتی ها و مراسم سراسر شکوه،سرنوشت خدای بزرگ “اوزیریس” و همینطور مرگ و رستاخیز او را نمایش می داد.
در مصر کنده کاری هایی بر روی دیواره های معابد باستان و معابر قدیمی دیده می شود که تصاویری نمایشی و برجسته از دختران رقصنده و نیز جشن ها و شادی های بعد از پیروزی را نشان می دهد.موردی دیگر وجود دارد که بر اساس افسانه ها،تقریبا در سال 1350 ق م “اخن تُن” یکی از بزرگترین فرعون های مصر،بانی خلق سرود های مذهبی در تقدیس آفتاب بوده که همچنان از آن در زمینه ی اشعار مذهبی نمایشی بهره برده می شود.
یونان
مثلا مراسم پرستش و عبادت اُزیریس در مصر،سرآغاز نمایش در یونان(قرن ششم ق م) ثبت شده که اختصاص یافته به اجرای آئین های مذهبی برای خدای بزرگ(دیونی سُس).این مراسم و آئین ها در فضای باز در پای تپه ای یا قربانگاهی برپا و برگزار می شد.
گرداگرد و اطراف این قربانگاه را رقاصان و سروده خوانان(نغمه بُر)احاطه می کردند.بُر تقدیس شده “دیونی سس” قربانی می شد،رفته رفته فستیوال دیونی سین به شکل و فرم مسابقات نمایشی بزرگ،گسترش و تکامل یافت،که برنده اولی آن در سال(534 ق م)تِس پیس (قرن ششم ق م) بوده است.
